١٠٥- سوورەتى (فیل)ـە مەککەییەو (٥) ئایەتە. بەناوى خواى بەخشندەى میهرەبان ئەم سوورەتە باسى داستانى خاوەن فیلەکان (أصحاب الفيل) دەکات، ئەو کاتە کە هاتن بۆ وێرانکردنى (كعبة الله)، بەڵام خواى گەورە داى بە پۆزەیانداو، پاشەو پاش سەرى خەجاڵەتى پێداخستن و، بە لاوازترین لەشکرى خۆى (واتە: بە کۆمەڵێ باڵندە) تەفرو توناى کردن و، ماڵەکەى خۆى پاراست، کە بەراستیى ئەمەیش تا دونیا دونیا بێت بە چیرۆک و داستان باس دەکرێت. سەرگوزشتەى فیل سوارەکان: [ بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ * ١ أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ ] ئایا ئەو دەنگ و باسەت پێ نەگەیى و، نەتدى کە خواى پەروەردگارى تۆ بە خاوەن فیلەکان چى کرد.؟ ئەوانەى هاتن بۆ وێرانکردنى کابەى شەریف

[ ٢ أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ ] ئەرێ مەگەر سەرى لێ نەشێواندن و فرت و فێڵەکەیانى پوچەڵ نەکردەوە.؟!

[ ٣ وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ ] کۆمەڵێکى زۆرو پۆل پۆل باڵندەى نەناردە سەریان؟

[ ٤ تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ ] تا بە بەردى گڵمتى ڕەق، بەردە بارانیان بکەن.

[ ٥ فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ ] دەرەنجام وەک کاى خوراوى لێکردن و ڕێزە بەڕێزە بوون و چوونە زبڵگاى مێژووەوەو بوونە وانەو چیرۆک بۆ هەر کەسێک بیەوێ شەڕە شۆخ لەگەڵ ئیسلامدا بکا، کە دەرەنجام هەر سەرى خۆیشى پان دەبێتەوە، وەک سوپاکەى (ئەبرەهە). تێبینى: پێغەمبەر-صلى الله عليه وسلم- هەر لەو ساڵەدا (عام الفيل) لە دایکبوو، وەک ئین عەباس دەفەرموێ: ((وُلِدَ النَّبـيُّ -صلى الله عليه وسلم- عامَ الفيلِ)) . المستدرك على الصحيحين للحاكم، كتاب تواريخ المتقدمين من الأنبياء والمرسلين، ذكر أخبار سيد المرسلين وخاتم النبيين، حديث: ‏٤١٢٠‏، وقال: هذا حديث صحيح على شرط الشيخين. وقال الذهبـي: على شرط مسلم. شیاوى باسە ئەو ڕووداوە لە مانگى (موحەرەم)دا، پێش لە دایکبوونى پێغەمبەر-صلى الله عليه وسلم- بە پەنجا ساڵ و پێنج رۆژێ، بەرامبەر بە مارسى (٥٧١) زایینى ڕوویدا، هۆى ڕوودانى ئەو ڕووداوەش - وەک ئیبن هیشام دەڵێ- ئەبرەهەى جێگرى گشتیى (نەجاشیى) لە وڵاتى (یەمەن) دیتى عەرەبەکان ئا بەو جۆرە دەڕۆنە (کەعبە)، ئەویش لە (سەنعا)دا کەنیشتەیەکى گەورەى کردەوە، بەو مەبەستە کە عەرەبان لەوێوە وەرگێڕێتەوە بۆلاى کەنیشتەکەى خۆى، ئەوجا پیاوێک ئەوەى بیست و لە ڕقان چوو و (....) ی تێکرد، ئەویش (ئەبرەهە) بۆ تۆڵەکردنەوە سوپایەکى (٦٠) هەزار کەسى ڕێکخست بۆ ڕوخاندنى (کەعبە)! کە نزیکەى (٩ تا ١٣) فیل سواریى تێدابوو، سەرەڕاى فیلە گەورەکەى خۆى، جا کاتێ گەیشتە دۆڵى (مەحسەر- نێوان (موزدەلیفە)و (مونا)، فیلەکەى خۆى چۆکى داداو هەر چەندە هەوڵیدا نەڕۆیشت..!! جا لەو نێوانەدا خواى کار جوان ئەو پەلەوەرانەى ناردە سەریان و تەفروتوناى کردن. ئەمە کورتەیەکى ئەو ڕووداوە بوو. (عەبدولموتتەلیب)یش پاش ئەوەى کە داواکەیان ڕەتکردەوە بۆ ئازادکردنى وشترەکانى، دەستى بەئەڵقەکەى کەعبەوە گرت و گوتى: يَا رَبِّ لاَ أَرْجُو لَهُمْ سِواَكاَ ياَ رَبِّ فامَنَعْ مِنْهُمْ حِماَكاَ إنّ عَدُوَّ البَيْـتِ مَـنْ عاَداَكاَ إِنّـــهُمْ لَـنْ يَقْهَـرُوا قِـواَكاَ لاَهُــــمَّ إنّ الــــعَبْــدَ يمْـــ نــعُ رَحْلَهُ * فامْنَعْ رِحَالَك لاَ يَغْــــلِبَـــــنَّ صَــلِيبُهُــمْ وَمِحـَــالــهُمْ غَدْواً مِحاَلَك إنْ يَــــدْخُلُوا البَلَــدَ الحَراَ مَ فــــأْمُــــرْ مـــاَبَـــداَ لَك واتە: ئەى خودا بێ لەتۆ بۆ لەناوبردنى ئەوان لە کەس داوا ناکەم، خوایە رێگرى بکە لەوان بۆ پاراستنى ئەو شوێنەى کە دەبێ پارێزراو بێت، بەراستى دوژمنى کابە ئەو کەسەیە کە دوژمنایەتى تۆی کردووە، خوایە ئەوانە زاڵ نابن بەسەر تواناو دەسەڵاتى تۆدا، خودایە هەموو کەس چواردەورو پێداویستیەکانى خۆی دەپارێزێ، تۆش بیپارێزە، خودایە خاچ و توانایی ئەوان سەرناکەوێ بەسەر توانایی تۆدا، گەر ئەوان چوونە ناو کابەى پیرۆزیشەوە، ئەوکات تۆ بەچی فەرمان دەدەی بیدە.